Phân tích và Chia sẻ - Lời Chúa thứ Tư Tuần Thánh, năm A

Phân tích và Chia sẻ - Lời Chúa thứ Tư Tuần Thánh, năm A
(16/04/2014) - (Mt 26, 14-25)
ĐỨC GIÊSU TIÊN BÁO GIUĐA SẼ NỘP THẦY

NGUYÊN VĂN BÀI TIN MỪNG:

Bấy giờ, một người trong Nhóm Mười Hai tên là Giu-đa Ít-ca-ri-ốt, đi gặp các thượng tế mà nói: "Tôi nộp ông ấy cho quý vị, thì quý vị muốn cho tôi bao nhiêu." Họ quyết định cho hắn ba mươi đồng bạc. Từ lúc đó, hắn cố tìm dịp thuận tiện để nộp ĐứcGiê-su.

Ngày thứ nhất trong tuần bánh không men, các môn đệ đến thưa với Đức Giê-su: "Thầy muốn chúng con dọn cho Thầy ăn lễ Vượt Qua ở đâu?" Người bảo: "Các anh đi vào thành, đến nhà một người kia và nói với ông ấy: "Thầy nhắn: thời của Thầy đã gần tới, Thầy sẽ đến nhà ông để ăn mừng lễ Vượt Qua với các môn đệ của Thầy." Các môn đệ làm y như Đức Giê-su đã truyền, và dọn tiệc Vượt Qua.

Chiều đến, Đức Giê-su vào bàn tiệc với mười hai môn đệ. Đang bữa ăn, Người nói: "Thầy bảo thật anh em, một người trong anh em sẽ nộp Thầy." Các môn đệ buồn rầu quá sức, lần lượt hỏi Người: "Thưa Ngài, chẳng lẽ con sao?" Người đáp: "Kẻ giơ tay chấm chung một đĩa với Thầy, đó là kẻ nộp Thầy. Đã hẳn Con Người ra đi theo như lời đã chép về Người, nhưng khốn cho kẻ nào nộp Con Người: thà nó đừng sinh ra thì hơn!" Giu-đa, kẻ nộp Người cũng hỏi: "Ráp-bi, chẳng lẽ con sao?" Người trả lời: "Chính anh nói đó!"
________________________

LỜI MỞ ĐẦU

Không kể 02 bài Thương khó đọc trong Lễ Lá và thứ Sáu Tuần Thánh, các bài Tin Mừng của ba ngày liên tiếp: thứ Ba, thứ Tư và thứ Năm, đều ghi đậm nét bởi hình ảnh Giu-đa (Ga 13, 21-33.36-38; Mt 26, 14-25; Ga 13, 1-15). Và chắc chắn, mỗi khi tưởng niệm cuộc Thương Khó của Đức Giê-su, Giuđa là một trong những khuôn mặt gây phản ứng, thắc mắc, đánh động, chất vấn… nơi chúng ta nhiều nhất. Tại sao vậy?

1/. Điểm thứ nhất:

Vì hành động phản Thầy, lúc đầu ai cũng nghĩ Giuđa làm việc đó vì tiền. Vâng lúc đầu có thể như vậy, nhưng khi biết Đức Giêsu sẵn sàng chịu nạp mình, thì cái lý do vì tiền không đơn thuần như ta nghĩ. Bằng chứng Giuđa đã hối hận thực sự. Ông đã tính sai nước cờ, khi cố ý đưa Đức Giêsu vào thế phải tỏ quyền năng của Ngài, để giải phóng Israen khỏi sự đô hộ của La Mã, và xây dựng một nước Do Thái (Israen) hùng cường, hơn cả giai đoạn hùng cường nhất trong quá khứ. Chính thái độ hối hận, trả lại tiền, thắt cổ tự tử, muốn nói rõ cho người đời sau biết: Ông làm việc đó không phải vì tiền.

2/. Điểm thứ hai:

Còn các môn đệ kia thì sao? Sau khi các ông nghe Đức Giêsu nói, có một người trong các ông sẽ phản bội, các môn đệ buồn rầu quá sức, lần lượt hỏi Người: “Thưa Ngài, chẳng lẽ con sao?" (Mt 26, 22).

Tại sao các ông không hỏi: “Ai vậy Thầy?” mà lại hỏi: “Thưa Thầy, chẳng lẽ con sao?” Đó có phải các ông để lộ suy nghĩ của mình ra không? Có phải các ông cũng phần nào chán nản như Giuđa không? Vì các ông cũng đang mong đợi Đức Giêsu khôi phục nước Israen, bằng chứng các ông đã từng tranh nhau ai sẽ là người cao nhất trong nước đó. Câu hỏi này cho biết các ông cũng có phần nào giống như Giuđa.

3/. Điểm thứ ba:

Giuđa chỉ là nạn nhân chứ không phải kẻ thủ ác. Tại sao? Vậy ai sẽ là người thủ ác trong chuyện phản Thầy này.

Luca viết: Như vậy: “Xa-tan đã nhập vào Giu-đa, cũng gọi là Ít-ca-ri-ốt, một người trong Nhóm Mười Hai. Hắn đi nói chuyện với các thượng tế và lãnh binh Đền Thờ về cách thức nộp Người cho họ. Họ rất mừng và đồng ý sẽ cho hắn tiền. Hắn ưng thuận và tìm dịp tiện để nộp Đức Giê-su cho họ, lúc không có đám đông.” (Lc 22, 3-6).

Như vậy Giuđa đã bị Satan tác động ngay từ ban đầu, hắn đã nhập vào Giuđa khi ông chưa có ý nghĩ đó. Cũng như ngày xưa trong tội Nguyên tổ, con Rắn là nguyên nhân chính: “Con Rắn, người phụ nữ nói với Thiên Chúa, đã lừa dối con, nên con ăn” (St 3, 13). Nói tóm lại kẻ thủ ác chính là Satan, Giuđa chỉ là nạn nhân. Nhưng dù sao ông phải chịu trách nhiệm về việc mình làm.

Qua một vài nhận định ban đầu, ta sẽ đi đến kết luận: Không nên xét đoán hành vi của Giuđa, vấn đề này là của Chúa, Chúa biết rõ nội tâm mỗi người. Còn ta, ta chỉ biết chiêm ngắm Tình Yêu Thiên Chúa, Tình yêu đó vô cùng cao cả trong cuộc Khổ nạn, Tình yêu đó đã vượt qua tất cả những hành vi con người, đã thắng vượt sự phản bội của Giuđa, thắng vượt được sự chối Thầy của Phêrô, thắng vượt được đau khổ khi bị các môn đệ bỏ rơi, và thắng vượt tất cả sự nhục mạ người ta dành cho Ngài. Tình yêu Thiên Chúa thật cao vời, và trong tình yêu đó ta mới được cứu độ. 
____________________________

PHÂN TÍCH & CHIA SẺ:

“Bấy giờ, một người trong Nhóm Mười Hai tên là Giu-đa Ít-ca-ri-ốt, đi gặp các thượng tế mà nói: "Tôi nộp ông ấy cho quý vị, thì quý vị muốn cho tôi bao nhiêu." Họ quyết định cho hắn ba mươi đồng bạc. Từ lúc đó, hắn cố tìm dịp thuận tiện để nộp Đức Giê-su.”

Theo Matthêu, Giu-đa Ít-ca-ri-ốt (từ nay gọi tắt là Giuđa) đi gặp các thượng tế ngay sau bữa ăn tại làng Bêtania. Trong bữa ăn đó có một người phụ nữ đến gần Người, mang theo một bình bạch ngọc, đựng một thứ dầu thơm đắt giá. Cô đổ dầu thơm trên đầu Người, lúc Người đang dùng bữa. Thấy vậy, các môn đệ lấy làm bực tức nói: "Sao lại phí của như thế? Dầu đó có thể bán được nhiều tiền mà cho người nghèo." (Mt 26, 7-9). Đức Giêsu đã quở trách các ông: "Sao lại muốn gây chuyện với người phụ nữ này? Quả thật, cô ấy vừa làm cho Thầy một việc nghĩa. Người nghèo thì lúc nào anh em cũng có với anh em; còn Thầy, thì không phải lúc nào anh em cũng có đâu! Cô ấy đổ dầu thơm trên mình Thầy là hướng về ngày mai táng Thầy” (Mt 26, 10-12). Trình thuật này có khác với Thánh sử Gioan mà ta đã phân tích.

Sau đó Giuđa đi gặp các Thượng tế để ra giá cho việc nộp Đức Giêsu. Có lẽ đây là tin tốt lành đối với các thượng tế, và không thể tốt lành hơn nữa, nên họ đã quyết định cho Giuđa 30 đồng bạc. Tại sao việc ngả giá lại nhanh chóng như vậy? Xin thưa: vì người bán đã muốn bán và người mua đã muốn mua, nên không thể thuận tiện và mau chóng hơn nữa. Thật chua xót cho Đức Giêsu, bao công lao Ngài bỏ ra để huấn luyện các môn đệ, bao nhiêu tâm huyết Ngài đã dành cho các ông, thế mà một người trong các ông lại đang tâm đi đêm với Thượng tế để bán Ngài, cuộc mua bán xảy ra quá nhanh chóng mà không có chút sự kỳ kèo.

Matthêu nói: “Từ lúc đó, hắn cố tìm dịp thuận tiện để nộp Đức Giê-su.” Hắn cố tìm dịp thuận tiện, có nghĩa trong đầu óc của Giuđa lúc nào cũng nghĩ đến việc này, cả trong lúc đêm khuya, hắn cũng tìm mưu tính kế cho việc nộp Đức Giêsu được nhanh chóng và êm thắm nhất.

Việc Giuđa bán Thầy với giá 30 đồng bạc, làm ta liên tưởng đến việc mua bán trong Sách Dacaria. Thời ấy Israen đã phản bội Đức Chúa, hủy bỏ lời Giao ước, Đức Chúa phán với Dacaria: “Ngươi hãy chăn dắt bầy chiên sắp đem làm thịt” ...... Bấy giờ, tôi nói: "Tôi không chăn không dắt nữa đâu, con nào chết thì chết, con nào mất thì mất. Con nào còn lại thì cứ ăn thịt lẫn nhau." Thế rồi tôi lấy cây gậy "Ân huệ" đem bẻ gãy, để huỷ bỏ giao ước tôi đã ký với muôn nước.” ...... Bọn lái buôn chiên dê quan sát tôi thì nhận ra đó chính là hành động của ĐỨC CHÚA. Bấy giờ tôi bảo họ: "Nếu các ông cho là phải, thì trả công cho tôi; không thì thôi vậy." Họ tính công cho tôi là ba mươi đồng bạc.” (Dcr 11, 4-14).

Đồng thời, sự phản bội Đức Giêsu với giá ba mươi đồng bạc nhắc nhớ lại việc bán ông Giuse bởi các anh của ông, được quyết định bởi các người mua với giá hai mươi đồng bạc (St 37, 28).

“Ngày thứ nhất trong tuần bánh không men, các môn đệ đến thưa với Đức Giê-su: "Thầy muốn chúng con dọn cho Thầy ăn lễ Vượt Qua ở đâu?" Người bảo: "Các anh đi vào thành, đến nhà một người kia và nói với ông ấy: "Thầy nhắn: thời của Thầy đã gần tới, Thầy sẽ đến nhà ông để ăn mừng lễ Vượt Qua với các môn đệ của Thầy." Các môn đệ làm y như Đức Giê-su đã truyền, và dọn tiệc Vượt Qua.”

Bối cảnh là Lễ Vượt Qua đang đến gần, đại lễ của người Do Thái. Hàng năm người ta mừng lễ này để tưởng niệm việc Thiên Chúa giải thoát người Do Thái khỏi cảnh nô lệ bên Ai Cập. Họ mừng lễ trong 07 ngày và đặc biệt trong thời gian này, họ chỉ sử dụng bánh không men.

Hôm nay là ngày thứ nhất của tuần lễ bánh không men, Đức Giêsu cũng như mọi người Do Thái mừng lễ, Ngài từ miền Galilê trảy lên Giêrusalem, nhưng vì không có nhà ở Giêrusalem, nên Đức Giêsu phải nghỉ ở vườn Cây Dầu (Ga 8, 1). Trong những ngày này số người trảy lên Giêrusalem rất đông, thường là gấp 3 so với ngày thường, nên việc tìm một chỗ nghỉ tạm và phải rộng đủ cho Thầy trò rất là khó khăn.

Các ông thưa với Đức Giêsu: "Thầy muốn chúng con dọn cho Thầy ăn lễ Vượt Qua ở đâu?" đã nói nên sự lo lắng và lúng túng của các ông.

Đức Giêsu nói với các ông: “Các anh đi vào thành, đến nhà một người kia và nói với ông ấy: "Thầy nhắn: thời của Thầy đã gần tới, Thầy sẽ đến nhà ông để ăn mừng lễ Vượt Qua với các môn đệ của Thầy." Các môn đệ làm y như Đức Giê-su đã truyền, và dọn tiệc Vượt Qua.”

Độc giả có thể thắc mắc “đến nhà một người kia”, đó là nhà người nào? Có phải nhà người quen của Đức Giêsu không? Các Thánh sử đều giấu tên người này, đó là điểm gây thắc mắc cho độc giả. Chắc chắn các môn đệ đã biết, nhưng không ai tiết lộ một chút thông tin gì về vấn đề này. Trong lịch sử, các Ngụy thư (các sách Tin mừng không được công nhận) đã cố gắng cung cấp một số thông tin, nhưng chúng đều ít giá trị. Có lẽ sự bỏ ngỏ này là dịp để cho người hậu thế điền vào sau này. Nhưng có điểm ta phải nhận ra, giữa Đức Giêsu và giới lãnh đạo đang ở trong tình trạng căng thẳng, họ đã thông báo đi khắp nơi, nếu ai phát hiện ra Đức Giêsu phải báo cho họ. (Ga 11, 57) Như vậy, Matthêu không cung cấp thông tin nơi Đức Giêsu sẽ đến để mừng lễ là điều dễ hiểu.

Trong lời Đức Giêsu nói với các môn đệ, có một điểm ta cần chú ý. “Thầy nhắn: Thời của Thầy đã gần đến”. Thông thường khi nói đến: thời của người nào, có nghĩa ta muốn nói đến sự thành công, vinh quang, phú quý của người ấy. Đức Giêsu nói: “Thời của Thầy đã gần đến”, Ngài muốn cho môn đệ biết sự vinh quang của Ngài gần đến rồi, nó sẽ đến sau cái chết ô nhục, sau cuộc Khổ nạn của Ngài. Vì phải qua đau khổ mới đến vinh quang.

“Chiều đến, Đức Giê-su vào bàn tiệc với mười hai môn đệ. Đang bữa ăn, Người nói: "Thầy bảo thật anh em, một người trong anh em sẽ nộp Thầy." Các môn đệ buồn rầu quá sức, lần lượt hỏi Người: "Thưa Ngài, chẳng lẽ con sao?" Người đáp: "Kẻ giơ tay chấm chung một đĩa với Thầy, đó là kẻ nộp Thầy. Đã hẳn Con Người ra đi theo như lời đã chép về Người, nhưng khốn cho kẻ nào nộp Con Người: thà nó đừng sinh ra thì hơn!" Giu-đa, kẻ nộp Người cũng hỏi: "Ráp-bi, chẳng lẽ con sao?" Người trả lời: "Chính anh nói đó !"

Việc Giuđa cấu kết với các thượng tế là việc trong bóng tối, nhưng Đức Giêsu đã biết. Ngài đã vượt lên trên chuyện đó, Ngài đã hành xử như một Người Thầy yêu thương học trò của mình. Nếu chú ý kỹ lời Đức Giêsu nói, độc giả sẽ nhận ra điều này.

Sau khi cho các môn đệ biết có một người trong các môn đệ sẽ nộp Ngài, ai cũng tỏ thái độ buồn rầu và hỏi: "Thưa Ngài, chẳng lẽ con sao?". Người đáp: "Kẻ giơ tay chấm chung một đĩa với Thầy, đó là kẻ nộp Thầy.” Ai mà chẳng chấm chung một đĩa với Thầy, vì đối với quan niệm của người Do Thái: cuộc sống quây quần bên bàn ăn, cùng chấm tay vào một dĩa, là biểu lộ sự thân mật và tin tưởng tối đa. Bằng cách này, Matthêu cho thấy rằng mặc dù việc phản bội được làm bởi một kẻ là bạn hữu, tình yêu của Chúa Giêsu thì vĩ đại hơn việc phản bội! Sau câu trả lời này, không môn đệ nào biết được kẻ phản bội.

Đức Giêsu muốn nhấn mạnh điểm này: “Đã hẳn Con Người ra đi theo như lời đã chép về Người, nhưng khốn cho kẻ nào nộp Con Người: thà nó đừng sinh ra thì hơn!”. Có nghĩa cho dù có sự phản bội hay không, Đức Giêsu vẫn bước vào cuộc khổ nạn, vì để ứng nghiệm mọi lời tiên tri nói về Ngài.

“Nhưng khốn cho kẻ nào nộp Con Người: thà nó đừng sinh ra thì hơn!”, có nhiều người nghĩ rằng, Đức Giêsu đã chúc dữ cho Giuđa và kết luận Giuđa đã bị kết án trong sự sống đời đời. Nghĩ như vậy sai lầm hoàn toàn, vì Tình Yêu của Đức Giêsu đã vượt lên trên tất cả, ngay cả hành động chối Thầy của Phêrô, Ngài đã đi vào cuộc khổ nạn để bày tỏ Tình yêu Thiên Chúa muốn cứu chuộc nhân loại, Ngài tự hiến thân mình làm Hy tế dâng lên Chúa Cha để cho con người được sống.

Câu: “khốn cho kẻ nào nộp Con Người: thà nó đừng sinh ra thì hơn!”, chẳng qua nó chỉ là lời than vãn. Vâng chỉ là than vãn chứ không bao giờ là lời kết án.

Giu-đa, kẻ nộp Người cũng hỏi: "Ráp-bi, chẳng lẽ con sao?" Người trả lời: "Chính anh nói đó!" Đến phiên Giuđa cũng hỏi Đức Giêsu cùng câu hỏi như các môn đệ khác. Đức Giêsu trả lời: “Chính anh nói đó!". Một câu nói xoáy vào tâm can Giuđa, Ngài muốn cho Giuđa biết, Ngài thấu hiểu tất cả, nhưng Giuđa vẫn có mặt tại đây, có nghĩa vẫn ở trong tình yêu của Ngài. Liệu rằng Giuđa có thức tỉnh không?

Đức Giêsu vẫn nói trong thâm tâm ta, chính ta là người tiếp tay với quân dữ đóng đinh Ngài vào Thập giá. Mỗi khi ta phạm tội, ta đã phản bội tình yêu của Ngài, ta đi theo vết xe của Giuđa. Đức Giêsu đã bước vào cuộc Khổ nạn một lần trong lịch sử, nhưng cuộc Khổ nạn đó vẫn đang tiếp diễn và ngày càng khốc liệt hơn, vì con người không những không ý thức được tình yêu Thiên Chúa mà vẫn ngụp lặn trong tội lỗi.

Những gì nổi bật trong cách thức mà Matthêu trình bày những sự kiện này? Giữa việc chối Chúa và sự bội phản thì có việc thành lập Mầu Nhiệm Thánh Thể (Mt 26:26-29). Việc phản bội của Giuđa xảy ra trước (Mt 26:20-25); sau đó là việc chối Chúa của ông Phêrô và chuyện trốn chạy của các môn đệ (Mt 25:30-35). Vì vậy, Matthêu nhấn mạnh cho ta biết: tình yêu vô vị lợi lạ thường của Đức Giêsu, vượt quá sự phản bội, vượt quá việc chối bỏ và tháo chạy của bạn bè. Tình yêu của Đức Giêsu không phụ thuộc vào những gì người khác làm cho Ngài. 

Amen.
___________________________

Jos. Nguyễn Viết Tâm.